ศาลหลักเมืองกาญจนบุรี

ศาลหลักเมืองกาญจนบุรี
ที่ตั้ง : ตำบลปากแพรก อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี 71000

  เดิมเมืองกาญจนบุรีตั้งอยู่บริเวณทุ่งลาดหญ้าซึ่งอยู่ใกล้ๆกับเขาชนไก่ เคยเป็นสถานที่ตั้งของเมืองหน้าด่านในการทำสงครามระหว่างไทยกับพม่าในสมัยกรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี และกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้มีสงครามเกิดขึ้นบ่อยครั้ง ในระหว่าง ปีพ.ศ. 2330-2360 แม่ทัพที่ทำสงครามกับพม่า นามว่าสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ทรงเล็งเห็นว่าสมควรเปลี่ยนที่ตั้งฐานทัพจากเมืองกาญจนบุรีเก่ามาตั้งที่ปากแพรก เพื่อตั้งรับกองทัพพม่าที่ปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์การรบโดยไม่ได้เข้ามาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ทางเดียวแล้ว แต่เปลี่ยนมาเข้าทางเรือ ซึ่งในช่วงแรกปักแต่เสาระเนียดแล้วถมดินเป็นเพียงแค่เชิงเทินเท่านั้น
  ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเมืองกาญจนบุรีมาเป็นที่ปากแพรกในปีพ.ศ. 2374 เนื่องจากสะดวกสบายต่อการคมนาคม และติดต่อค้าขายกับราชบุรี เพราะที่ตรงนี้มีแม่น้ำไทรโยค(แควน้อย) และแม่น้ำศรีสวัสดิ์(แควใหญ่) ไหลมาบรรจบกัน โดยให้ก่อกำแพงเมือง ขุดคูเมือง และตั้งศาลหลักเมืองขึ้น เพื่อตั้งเมืองขึ้นเป็นทางการ

  โดยศาลหลักเมืองกาญจนบุรีหลังปัจจุบันนี้สร้างขึ้นใหม่ในสมัยพระยาประสิทธิสงคราม (รามภักดี ศรีวิเศษ) เจ้าเมืองกาญจนบุรีคนที่ 2 เมื่อปี พ.ศ.2503 เป็นอาคารจัตุรมุขหลังคาทรงไทย เพื่อแทนศาลหลังเดิมที่ชำรุดทรุดโทรม ภายในประดิษฐานหลักเมืองซึ่งเป็นเสาหัวเม็ดทรงมัน โดยด้านหน้ามีศิลาจารึกซึ่งจะระบุวัน เดือน ปีที่สร้างเมืองศาลหลักเมือง
 ศาลหลักเมืองกาญจนบุรีถือได้ว่าเป็นสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งอยู่คู่กับชาวจังหวัดกาญจนบุรีมาอย่างช้านาน โดยศาลหลักเมืองแห่งนี้เป็นที่รวบรวมสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คอยปกปักรักษาและคุ้มครองให้ชาวจังหวัดกาญจนบุรีอยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุข เมื่อใดที่มีงานประเพณีสำคัญ เช่น งานบวช งานแต่ง การโกนผมไฟเด็ก ชาวจังหวัดกาญจนบุรีก็จะมากราบไหว้เพื่อบอกกล่าวเจ้าพ่อศาลหลักเมืองให้ได้รับรู้อยู่เสมอ โดยรถทุกคันที่วิ่งผ่านก็จะแสดงความเคารพด้วยการบีบแตร ในทุกๆปี เทศบาลเมืองกาญจนบุรีจะจัดงานไหว้ศาลหลักเมืองขึ้น ในวันขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6

ศาลหลักเมืองกาญจนบุรี เปิดให้ประชาชนเข้ามาสักการะทุกวันตั้งแต่เวลา 05.00-20.00 น.
การเดินทาง: สามารถเดินทางด้วยรถส่วนตัว และรถประจำทางของจังหวัดกาญจนบุรี

 

ประตูเมืองกาญจนบุรี
ที่ตั้ง : 119 ถนนปากแพรก ตำบลบ้านใต้ อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี 71000

  ประตูเมืองกาญจนบุรี ถูกสร้างขึ้นเมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2374 ในรัชสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมื่อครั้งย้ายเมืองกาญจนบุรีเก่าจากตำบลลาดหญ้า มาสู่ปากแพรก ณ ที่ปัจจุบัน เนื่องด้วยยุทธศาสตร์การรบที่เปลี่ยนไป ซึ่งมีทำเลที่ตั้งที่เหมาะในการตั้งรับข้าศึกได้ดีกว่าเก่า อีกทั้งยังสะดวกในการติดต่อการค้าขายกับหัวเมืองต่างๆอีกด้วย โดยมีพระราชพิธีสมโภชเมืองใหม่เมื่อปี พ.ศ. 2375
  ประตูเมืองกาญจนบุรีมีลักษณะเป็นประตูเมืองก่ออิฐถือปูน ยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น ด้านบนทำเป็นรูปใบเสมา กำแพงเมืองมีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้าง 210 เมตร ยาว 520 เมตร ก่ออิฐฉาบปูน สูง 4 เมตร บนกำแพงเมืองมีใบบังรูปสี่เหลี่ยม ที่มุมกำแพงเมืองทั้ง 4 มุมมีป้อมรูปหกเหลี่ยมตั้งอยู่ทุกมุม และป้อมใหญ่กลางกำแพงด้านหน้าเมือง (ด้านทิศตะวันตก) 1 ป้อม และป้อมเล็กด้านหลัง (กลางแนวกำแพงเมืองด้านทิศตะวันออก) ในแนวตรงกันกับด้านหน้าอีก 1 ป้อม รวมทั้งหมดเป็น 6 ป้อม มีประตูเมืองด้านข้าง (ทิศเหนือและใต้) ด้านละ 1 ประตู ประตูด้านหน้าและหลัง (ทิศตะวันตกและตะวันออก) ด้านละ 2 ประตู ประตูช่องกุฏิใต้ป้อมใหญ่และป้อมเล็ก ป้อมละ 1 ประตู รวมทั้งหมดเป็น 8 ประตู และมีคูเมืองล้อมรอบ 3 ด้าน ยกเว้นด้านตะวันตกที่ใช้แม่น้ำเป็นเสมือนคูเมืองประตูด้านหน้า (ด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ) เหนือประตูมีข้อความเขียนว่า “เมืองกาญจนบุรี พ.ศ. ๒๓๗๔”
 กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนกำแพงเมืองแห่งนี้เมื่อปี พ.ศ. 2478 ปัจจุบันคงเหลือเฉพาะประตูเมืองด้านหน้าซึ่งหันหน้าสู่แม่น้ำแควใหญ่และกำแพงเมืองบางส่วนที่อยู่ติดกัน โดยได้มีการบูรณะขึ้นใหม่เมื่อปี พ.ศ. 2549 ส่วนบริเวณด้านหลังประตูเมืองเป็นที่ตั้งของพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)
ประตูเมืองกาญจนบุรี เปิดให้นักท่องเที่ยวและประชาชนเยี่ยมชมได้ทุกวัน

พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)
ที่ตั้ง : 119 ถนนปากแพรก ตำบลบ้านใต้ อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี 71000

  พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ประดิษฐานอยู่ด้านหลังประตูเมืองกาญจนบุรี เป็นพระบรมรูปในท่าประทับหันพระพักตร์เข้าสู่ตัวเมือง โดยในทุกๆปี จะมีการจัดพิธีถวายราชสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เพื่อสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงมีต่อชาวจังหวัดกาญจนบุรีนานัปการ ที่สำคัญคือ ทรงโปรดให้สร้างกำแพงเมืองกาญจนบุรี เมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2374 ตรงกับวันพฤหัสบดี ขึ้น 7 ค่ำ เดือน 4 ปีเถาะ ทรงสร้างหลักเมืองและจารึกไว้ในแผ่นศิลาและแผ่นไม้สัก ทรงสร้างวัดญวน หรือวัดถาวรวราราม ซึ่งวัดนี้มีชื่อเดิมเป็นภาษาญวนว่า "วัดคั้นถ่อตื้อ" และทรงบูรณะวัดเหนือหรือวัดเทวสังฆาราม
พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เปิดให้นักท่องเที่ยวและประชาชนสักการะทุกวัน

ขอขอบคุณข้อมูล https://www.baanjomyut.com
                    https://ww2.kanchanaburi.go.th
                    http://infov1.dla.go.th
                    https://culturalenvi.onep.go.th
                    http://kanchanaburi.go.th
                    https://thainews.prd.go.th

---